مقاله حاضر مى‏کوشد ضمن بررسى سبک نویسندگى جاحظ به عنوان اصول و مبانى نقد ادبى وى، دیدگاه‏هاى او را در نقد درونى و بیرونى متن و بدون در نظر گرفتن انتساب شاعر به دوره تاریخى خاصى تحلیل نموده و موضع‏گیرى وى را در قبال مسأله قدیم و جدید در ادب عربى بیان کند؛ و در نهایت به این نتیجه مى‏رسد که جاحظ در آثار خویش بر اساس همین دیدگاه در نقد و بررسى ادبیات و شعر، دست به گزینش و روایت شعر و نثر زده و بیش‏...

یکى از رویکردهاى نقد ادبى معاصر، نقد روان‏شناختى است. امروزه مى‏توان شخصیت‏هاى آثار ادبى را مانند انسان‏هاى واقعى روان‏کاوى کرد، این امر به درک بهتر اثر و تعالى ادبیات کمک شایانى مى‏کند. در این مقاله، پس از مقدمه‏اى درباره ارتباط ادبیات و روان‏شناسى، به تحلیل روان‏کاوانه داستان «سرباز سربى» بزرگ علوى پرداخته مى‏شود. «سرباز سربى» یکى از داستان‏هاى کتاب «چمدان» است که با رویکرد فرویدى نوشته شده است.

بحث از سرقات بخشى از نقد ادبى است که به انواع اقتباس‏ها و عاریت گرفتن‏هاى شاعران و نویسندگان مى‏پردازد. در نقد امروز، بحث در مورد سرقات بیش‏تر شامل تحقیق و بررسى درباره منبعِ الهامِ اثر، چگونگى تاثیرپذیرى هنرمند از دیگران و مساله اصالت یا تقلیدى بودن اثر مى‏شود. در کتاب‏هاى بدیع فارسى و عربى براى سرقات، بر حسب میزان تقلید، انواع و اقسامى قائل شده و اصطلاح‏هاى مختلفى براى هرکدام وضع کرده‏اند. نام‏...

نقد کهن‏الگویى از شاخه‏هاى نوین نقد ادبى معاصر است که توجه منتقدان آثار ادبى را به خود معطوف کرده است. در این رویکرد، اثر ادبى به مثابه تجلى‏گاه و بستر ظهور و بروز کهن‏الگوها تلقى مى‏گردد و فهم اثر، منوط به کشف و درک این کهن‏الگوهاست. این پژوهش به روش توصیفى - تحلیلى است و با طرح مبانى نظرى نقد کهن‏الگویى، از همین منظر به رمان کیمیاگر اثر پائولو کوئیلو مى‏پردازد و سفر قهرمان را از رؤیاى آغازین،...

در نقد ادبى به جنبه ‏هاى مختلف متن از جمله ابعاد تاریخى، اجتماعى، زیبایى‏شناسى و نیز اندیشه‏هاى نهفته در لایه‏هاى زیرین متن پرداخته مى‏شود. نقد زن‏محور (فمینیستى) نیز یکى از شاخه‏هاى نقد ادبى است که به بررسى رابطه متن ادبى با اندیشه‏ها و دیدگاه‏هاى فمینیستى مى‏پردازد و نشان مى‏دهد که تصویر ارائه‏شده از زنان تا چه حد به تصویر واقعى آنان نزدیک است. مرزبان‏نامه یکى از ارزش‏مندترین آثار ادبى فارسى ...

هدف این مقاله، بررسى ریشه‏هاى نظریه بینامتنیت در مباحث بلاغت سنتى فارسى است. بینامتنیت طبق نظر "ام.اچ. ایبرمز" از طریق موارد زیر صورت مى‏گیرد: نقل قول‏هاى صریح و ناصریح، تکرار و تغییر ویژگى‏هاى شکلى و مضمونى، یا صرفا از طریق مشارکت ناگزیر در استفاده از گنجینه سنت‏ها و قواعد زبانى و ادبى و روندهایى که از پیش همواره موجودند. مقوله "بینامتنیت" از نگاه منتقدین کلاسیک ادبیات ایران نیز - البته با اصط...

در کاریکلماتور، هنرمند براى گریز از تکرار سخنان عادى و خسته‏کننده، هم‏چنین براى برانگیختگى و تأثیرگذارى بر مخاطب، باید جهان پیرامون خود را برخلاف عادت و انتظار خوانندگان، دیگرگونه جلوه دهد. در واقع یکى از ویژگى‏هاى اساسى و شگردهاى ادبى که نویسنده، مى‏تواند با استمداد از آن به مقصود نائل آید، استفاده از شگرد آشنایى‏زدایى است. این شگرد ادبى به طرق و صورت‏هاى مختلف نظیر آشنایى‏زدایى معنایى، ساختار...

هرمنوتیک رشته­ای نوظهور در حوزه­ی تفکر مغرب زمین است وپیشینه­ی آن به نهضت اصلاح دینی و عصر روشنگری باز می‌گردد­. این شاخه در دهه­های اخیر رونق یافته است و در کنار معرفت‌شناسی، فلسفه‌ى تحلیلی و زیبایی‌شناسی، شأن فلسفی ویژه­ای احراز کرده است؛ به گونه­ای که می‌توان ادعا کرد از دهه­ی هفتم قرن بیستم، هرمنوتیک به وجهه­ی غالب تفکر فلسفی معاصر غربی تبدیل گشته و بر دیگر گرایش­های نظری تفوّق یافته است. تق...

روابط انسانى برپایة نظرها و دیدگاه هاى فردى و گروهى شکل مى گیرد؛ و بررسى این دیدگاه ها از جنبه هاى گوناگون، وظیفة تصویرشناسى است. این مبحث مهم علمى که در قلمروهاى مختلف علمى مطرح مى شود، در ادبیات تطبیقى نیز اهمیت بسیارى دارد. هدف از نگارش مقالة حاضر، معرفى تصویرشناسى درقالب روش نقد ادبى و هنرى است؛ که در آن، ضمن تعریف این مبحث، نظرهاى موافقان و مخالفان آن بررسى خواهد شد.